Çalışma sosyolojisi 8. ünite özeti

Meslekler ve gelecekte çalışma

Meslek ve ilgili kavramları tanımlamak

Çalışma, karşılığı ödensin ya da ödenmesin zi­hinsel ve fiziksel çabanın harcanmasını gerekti­ren, insan gereksinimlerini karşılayan mal ve hiz­metlerin üretimini hedef alan ödevlerin yerine getirilmesi biçiminde tanımlanabilir (Giddens, 2008: 792). Çalışma, iş ve meslek kavramları ço­ğu zaman birbirinin yerine kullanılmakla bera­ber, aralarında ortak ve ayrılan özellikler vardır. îş genel çerçevede ücret karşılığı yapılan bir tür çalışmadır. Meslek ise temelde kişinin hayatını sürdürmek ve geçimini sağlamak amacıyla sos­yal değeri olan belli fonksiyonları yerine getir­mesini ifade eder. Ayrıca meslek; toplumda kişi­nin temel rollerinin başında gelir ve kişinin say­gınlığı, şahsiyeti, geliri, becerisi vb. birçok özelli­ği ile bireyin kişiliği ve sosyal yaşamı ile yaşam tarzına da kaynaklık eder (Seçer, 2011: 134).

Profesyonel meslek kavramını ve profesyonelleşmeyi açıklamak

Profesyonel meslekler günümüz risk toplumla- rındaki modern yaşantının belirsizliklerini konu edinen iş ile başa çıkmaya yönelik yapısal, mes­leki ve kurumsal düzenlemeler olarak ifade edi­lebilir. Profesyoneller uzman bilginin kullanımı sayesinde müşterilerinin belirsizliklerle baş et­melerini sağlarlar. Günümüzde profesyonel mes­lekler; doğum, yaşamı sürdürme, fiziksel ve duy­gusal sağlık, uyuşmazlık çözümü ve hukuk te­melli sosyal düzen, finans ve kredi enformasyo­nu, eğitim ve sosyalleşme, fiziksel yapılar ve çev­re, askerlik, barışın sağlanması ve güvenlik, eğ­lenme ve boş zaman, din gibi oldukça geniş bir alanda hizmet vermektedirler.

Profesyonelleşme; mesleğe kontrollü bir giriş ve uygulama sisteminin görülmesi, uygulama kod­larının uygulanması, üyelerinin sahip oldukları statü, göreceli otonomi ve ödüllerin arttırılmasını amaçlayan faaliyetler yoluyla topluma hizmet et­mede anahtar rol oynayan ve bir meslek tarafın­dan izlenen bir süreçtir.

Profesyonel mesleklerin özelliklerini sıralamak

 Profesyonel mesleği karakterize ettiği düşünülen altı nitelik şunlardır:

•      Genel, sistematik bilgi

•      Müşteriler üzerinde otorite

•      Kendi çıkalarından çok toplumun çıkarlarına yö­nelme

•      Dışsal kontrol yerine öz kontrol mekanizması

•      Mesleğin profesyonel olduğunun toplum ve ya­salar tarafından onaylanması

•      Ayırt edici kültürdür.

Gelecekte çalışma yaşamını değerlendirmek

Son yüzyılda çalışma yaşamında ortaya çıkan ge­nel eğilimlere dikkat çekilirse bilgi toplumu di­namikliğini bilgiden alan, öncü insanlarını toplu­mun talep ettiği becerilerle yetişmiş uzmanlar ve profesyonellerin oluşturduğu, ana üretim sektö­rünün de hizmetler olduğu bir toplumdur. Bu toplum yaşam standartının bir göstergesi olarak mal miktarıyla tanımlanan endüstri toplumunun aksine, hizmetlerle sağlık, eğitim, dinlenme ve sanat faaliyetlerinin bir göstergesi olarak yaşa­mın kalitesiyle tanımlanır. Bilgi toplumu, daha önce görülmemiş bir hızla “bilginin toplanması, işlenmesi ve dağıtılmasıyla ilgili faaliyetlerin art­tığı” bir toplumdur (Dura/Atik, 2002’den aktaran Seçer, 2010: 144).